سونا و افزایش طول عمر

نشستن در حمام سونا مطمئناً حس خوبی دارد اما آیا ممکن است بتواند پروسه‌ی پیری را کُند کرده و به افزایش طول عمر کمک کند؟

فنلاند یکی از کشورهایی است که حمام سونا در آن بسیار رواج دارد. فنلاندی‌ها می‌دانند که استفاده از حمام سونا راهی خوب برای تسکین استرس بوده و عقیده دارند برای سلامتی بسیار مفید است، حالا ببینیم علم در این مورد چه می‌گوید؟

آیا فواید حمام سونا از لحاظ علمی ثابت شده‌اند؟ در مطالعه‌ای که روی 2300 مرد فنلاندی سالم طی بیست سال انجام شد، یافته‌های شگفت‌انگیزی به دست آمد. آن‌هایی که به طور مرتب از حمام سونا استفاده می‌کردند احتمال مرگشان طی دو دهه‌ی بعدی از عمرشان بسیار کمتر بود و این کاهش به تعداد دفعات استفاده از سونا بستگی داشت. مثلاً 49 درصد از مردانی که هفته‌ای یکبار از حمام سونا استفاده می‌کردند طی دو دهه‌ی بعدی مرده بودند اما 31 درصد از افرادی که 4 تا 7 بار در هفته از حمام سونا استفاده می‌کردند، طی همان دوره درگذشته بودند. هر چند این عددها لزوماً بیانگر رابطه‌ی علت و معلولی نیستند اما دلایلی وجود دارد که باور کنیم آرام شدن و استراحت کردن در حمام سونا برای سلامتی فوایدی دارد.

علاوه بر فواید آرام‌سازی نشستن در حمام سونا، گرمایی که بدن شما در این محیط احساس می‌کند برای قلبتان مفید است. مطالعات نشان داده بین استفاده از حمام سونا و کاهش فشارخون ارتباط وجود دارد. تحقیقی نشان داده مردان فنلاندی که 4 تا 7 روز در هفته از حمام سونا استفاده می‌کردند، فشارخونشان 50 درصد پایین‌تر از آن‌هایی بود که فقط هفته‌ای یکبار در حمام سونا می‌نشستند.

ضمناً مدت زمانی که در سونا نشسته بودند توانسته بود عملکرد اندوتلیال را بهبود ببخشد که توانایی رگ‌های خونی برای منبسط شدن است. وقتی یک رگ خونی راحت‌تر منبسط می‌شود، فشارخون را پایین می‌آورد و قلب مجبور نیست سخت‌تر کار کند.

در مورد اتاق بخار، وان داغ و یا حتی یک دوش آبگرم چطور؟ هنوز معلوم نیست آیا فواید این‌ها مانند حمام سوناست یا نه. فنلاندی‌ها در خانه‌ی خود یک حمام سونا دارند که معمولاً داخلش از چوب ساخته شده و با سنگ‌هایی که در اجاق قرار داده‌اند گرم می‌شود. این سنگ‌ها گرمای خشکی بین 176 تا 212 درجه فارنهایت منتشر می‌کنند. برای یک فنلاندی عادی است که دست‌کم یکبار در هفته داخل این حمام بنشیند.

• سایر فواید حمام سونا

مطالعه‌ی جالبی نشان داد قرار دادن بدن در معرض گرما، مثلاً وان داغ یا حمام سونا، حساسیت به انسولین را بیشتر می‌کند و سلول‌ها راحت‌تر می‌توانند گلوکز جذب کنند. در نتیجه به کنترل قند خون کمک می‌شود.

طبق یافته‌های علمی قرار گرفتن کنترل شده در معرض گرما به خودی خود می‌تواند مفید باشد. قرار گرفتن در معرض گرما، فشار کافی برای فعال‌سازی پروتئین‌هایی که نیاز به شوک حرارتی دارند ایجاد می‌کند. فعال سازی این پروتئین‌ها می‌تواند توانایی بدن را برای ترمیم آسیب‌های سلولی که منجر به پیری می‌شوند افزایش بدهد که ما به آن، واکنش هورمتیک می‌گوییم، یعنی استرس خفیف باعث می‌شود بدن جوری خودش را سازگار کند که در برابر استرس‌های بیشتر مقاوم‌تر شود. این اتفاق تداعی کننده‌ی این جمله‌ی معروف است که: «آنچه شما را نکُشد قوی‌ترتان می‌کند». به همین دلیل است که ورزش کردن هم فواید بی‌شماری برای سلامتی دارد؛ چون بدن را تحت فشار کنترل شده‌ای قرار می‌دهد که بدن خودش را تطبیق داده و برای تحمل فشارهای بیشتر، قوی‌تر و تواناتر شود.

• استفاده از حمام سونا بعد از تمرین

نشستن در حمام سونا بعد از یک جلسه سخت تمرینی برای عضلات خسته واقعاً آرامش‌بخش است اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از حمام سونا بعد از تمرین به هایپرتروفی عضلات نیز کمک می‌کند.

مطالعات نشان داده نشستن در حمام سونا می‌تواند هورمون رشد را افزایش بدهد. همچنین بهبودهایی که در حساسیت به انسولین ایجاد می‌شود نیز می‌تواند به هایپرتروفی عضلات و کنترل وزن بدن کمک کند.

نشستن در حمام سونا می‌تواند خلق و خویتان را هم بهتر کند و یافته‌ها حاکی از آن هستند که حمام سونا، ترشح بتا اندورفین را افزایش می‌دهد و این همان هورمونی است که به دونده‌ها حس خوبی شبیه پرواز می‌دهد.

دست‌کم گرمای محیط حمام سونا آرام‌کننده است و می‌تواند از استرس کم کند.

گرمای آن برای عضلاتِ گرفته شده و دردناک سودمند است و استفاده‌ی منظم از حمام سونا می‌تواند انواع دردها را تسکین بدهد که شامل احساس ناراحتی در بیماری فیبرومیالژیا می‌شود.

حمام سونا می‌تواند از شدت دردهاي مزمنی چون میگرن نیز بکاهد.

منبع: تبيان